Tác động Bão_Zeb_(1998)

Philippines

Một bức ảnh vệ tinh khác của Zeb lúc nó đổ bộ lên Luzon

Đổ bộ Philippines với cường độ tối đa, Zeb tác động đến hầu khắp các khu vực của đảo Luzon, bao gồm các vùng Ilocos, thung lũng Cagayan, và Trung Luzon.[20] Vận tốc gió giật tại quốc gia này ước tính lên tới 296 km/giờ (184 dặm/giờ).[12] Bên cạnh đó cơn bão còn trút xuống những cơn mưa rất lớn, đặc biệt tại vùng núi. Ở khu đô thị Bakun, lượng mưa đo được vượt quá 1000 mm, và tại địa điểm gần La Trinidad, lượng tính riêng trong ngày 14 tháng 10 lên tới 1116 mm. Tổng lượng mưa ước tính sau này được mô tả như là một sự kiện chỉ xảy ra một lần trong 1147 năm, dựa vào những giá trị lượng mưa từng ghi nhận trong lịch sử tại địa phương.[21] Tại thành phố Baguio, lượng mưa đạt 994,6 mm, đủ để làm một số địa điểm ở đây ngập sâu tới 9 m.[4] Hai con đập BingaAmbuklao tại Benguet đã không thể chống đỡ được những trận mưa như trút từ cơn bão, nên buộc phải mở cửa xả dẫn đến ngập lụt ba thị trấn gần Pangasinan.[22] Ngập lụt nhỏ trên đường phố cũng xảy ra tại những địa điểm dọc vùng duyên hải phía Tây gần Manila.[23]

Trên toàn Luzon, những cơn mưa lớn gây ra lũ lụt, lở đất, khiến cho việc xây dựng một con đập ở Bakun phải tạm dừng.[21] Được xem như là một trong những cơn bão mạnh nhất từng tấn công khu vực này trong lịch sử, Zen đã làm gãy đổ nhiều cây cối và làm hư hại hệ thống truyền tải điện, tàn phá nhiều tuyến đường khiến cho nhiều vùng bị cô lập. Những cơn gió mạnh đến mức đủ sức thổi bay một chiếc xe jeepney.[8] Dọc theo quỹ đạo cơn bão, đã có 26.305 ngôi nhà bị phá hủy và 59.539 ngôi nhà khác bị hư hại,[20] chủ yếu là những công trình có kết cấu yếu, xây dựng từ vật liệu chất lượng kém.[24] Lũ trên các con sông gây thiệt hại nghiêm trọng đến mùa màng, cây trồng,[22] với giá trị tổn thất ước tính 1,76 tỉ Peso (Peso 1998, 41,3 triệu USD).[20] Cơn bão đã phá hỏng 181.630 tấn gạo tại vùng Ilocos và thung lũng Cagayan.[4] Hầu hết thiệt hại xảy ra tại Luzon.[25] Ngoài ra, Zeb còn phá hủy hệ thống cơ sở hạ tầng tại địa phương; những trận lở đất làm phong tỏa một tuyến đường cao tốc, cùng với việc một vài con đường khác và một cây cầu không thể thông qua[13] dẫn đến những địa điểm phía Đông Bắc Luzon bị cô lập.[22] Tổng cộng, Zeb khiến 83 người chết,[26] 33 trong số đó là tại Vùng Hành chính Cordillera,[22] và 63 người khác bị thương;[20] hầu hết trường hợp thiệt mạng liên quan đến lở đất.[12] Tổng thiệt hại vật chất ước tính 5,375 tỉ Peso (126 triệu USD),[20] con số lớn thứ 5 tại thời điểm đó và lớn thứ 13 tại thời điểm năm 2011.[27]

Hồng Kông

Sự tương tác giữa Zeb và đới gió mùa đã gây gió giật tại Hồng Kông, với vận tốc đạt 88 km/giờ (55 dặm/giờ) ở đảo Cheung Chau. Sóng cao đồng thời cũng được ghi nhận, dù vậy không có báo cáo về thiệt hại tại vùng lãnh thổ này.[14]

Đài Loan

Tại Đài Loan, Zeb mang đến những cơn gió duy trì đạt vận tốc 155 km/giờ (96 dặm/giờ), gió giật lên tới 191 km/giờ (119 dặm/giờ).[25] Cơn bão đã gây mưa như trút tại các vùng miền Bắc và Đông hòn đảo, với lượng tối đa trong một giờ đạt 42,1 mm. Một vài địa điểm khác ghi nhận lượng mưa vượt quá 400 mm. Những cơn mưa đã gây lũ nghiêm trọng dọc theo các con sông, lưu lượng dòng chảy tối đa đạt 3715 m³/s.[28] Ngoài ra, mưa lớn còn buộc các công nhân tại đập Fei-tsui phải mở xả sau khi mực nước dâng cao đến 300 mm.[29] Gần thủ đô Đài Bắc, những trận lở đất làm sụt lún những ngôi nhà, khiến ít nhất hai người bị mắc kẹt.[15] Bên cạnh đó lở đất còn phong tỏa vài tuyến đường cao tốc, trong khi lũ lụt thì cuốn trôi vài cây cầu, dẫn đến mạng lưới giao thông bị cắt đứt.[12][16] Lũ lụt cũng xảy ra ở vùng ngoại ô thủ đô Đài Bắc, còn những cơn gió thì đủ mạnh để khiến những tòa nhà chọc trời tại thành phố này phải chao đảo.[30] Gió mạnh từ Zeb đã làm đổ cây, thổi bay các tấm biển quảng cáo, và làm hư hại hệ thống đường dây[12] khiến 1,15 triệu người lâm vào tình cảnh không có điện.[14] Những con sóng cao bằng tòa nhà hai tầng đã làm chết một ngư dân ở thành phố Đài Đông[31] cuốn một con tàu chở hàng vào trong đất liền tại Đài Trung,[17] và làm lật một chiếc thuyền tại quận Đạm Thủy, khiến một thuyền viên thiệt mạng. Năm người khác trên thuyền đã phải bơi liên tục trong vòng hai tiếng để vào được bờ.[19] Tổn thất đến mùa màng, cây trồng là 57,6 triệu USD[15] với việc hàng trăm mẫu Anh cây cối trên các cánh đồng ở miền Trung và Nam Đài Loan bị cơn bão tàn phá.[17] Tổng thiệt hại ước tính 4,15 tỉ Tân Đài tệ (125 triệu USD), cùng với 31 trường hợp thiệt mạng và 19 người khác mất tích.[14]

Nhật Bản

Zeb đổ bộ vào Kyushu trong ngày 17 tháng 10

Khi di chuyển qua Nhật Bản, Zeb mang đến gió duy trì đạt vận tốc tối đa 130 km/giờ (81 dặm/giờ) tại tỉnh Kōchi trên đảo Shikoku. Lượng mưa lớn nhất là 586 mm tại núi Ontake ở Honshu.[32] Mưa trên diện rộng đã tạo ra 332 trận lở đất, cùng với đó là lũ lụt cuốn trôi 7 cây cầu.[33] Tại Nhật Bản, ban đầu Zeb tác động đến Miyako-jima khi nó di chuyển qua địa điểm cách hòn đảo này khoảng 180 km (110 dặm) về phía Tây Bắc. Gió mạnh ngắt điện đến 2.600 hộ dân và gây hư hại các tòa nhà công cộng.[34] Tiếp theo, cơn bão di chuyển qua địa điểm cách tỉnh Okinawa khoảng 230 km (145 dặm) về phía Tây Bắc. Dọc theo quần đảo này ghi nhận gió giật đạt vận tốc 134 km/giờ (83 dặm/giờ) và những con sóng đạt chiều cao tối đa 13,7 m.[35] Sóng đã cuốn trôi hai người ra biển,[15] và cả hai đều thiệt mạng. Bên cạnh đó sóng cao còn gây hư hại một bến cảng tại khu vực Căn cứ Không quân Kadena cũng như những ngôi nhà ven biển.[35] Sau đó Zeb di chuyển qua gần quần đảo Yaeyama gây gió mạnh, hủy hoại cây cối với nước biển mặn và làm hư hại một số công trình công cộng.[36]

Tại Kyushu, Zeb gây thiệt hại cho những ngôi nhà,[37] hủy hoại cây trồng, gây lũ trên các con sông. Cơn bão còn tạo ra lốc xoáy tại tỉnh Miyazaki làm hư hại hai ngôi nhà và một chiếc xe.[38] Tại thị trấn Saganoseki, một tài xế đã thiệt mạng sau khi tuyến đường bị sụt lún khiến chiếc xe trôi xuống con sông gần đó.[39] Tại Shikoku, Zeb phá hủy các con đường và đất nông nghiệp, đồng thời làm đất ven các con sông bị sạt lở, xói mòn.[40] Đã có ba người chết do lở đất tại Matsuyama.[41] Còn tại tỉnh Okayama, Zeb làm 6 người chết hoặc mất tích và là cơn bão gây tổn nhất lớn nhất kể từ bão Fran năm 1976.[42] Lở đất cũng khiến 3 người thiệt mạng tại tỉnh Hiroshima.[43] Cúp điện và lở đất đã xảy ra hầu khắp đảo lớn Honshu, trong khi gió mạnh hủy hoại nhiều cây trồng trên các cánh đồng.[44] Một con tàu chở hàng bị mắc cạn giữa những con sóng lớn tại tỉnh Shizuoka khiến dầu bị rò rỉ và phải cần đến sự hỗ trợ từ lực lượng bảo vệ bờ biển.[45] Sau cùng, Zeb tác động đến hòn đảo phía Bắc Hokkaido, gây ra một trận lở đất, làm hư hại 152 tòa nhà và khiến 152.000 trái táo bị rụng.[46] Tổng cộng trên toàn Nhật Bản, Zeb phá hủy 770 ngôi nhà, làm ngập lụt 12.548 ngôi nhà khác,[32] và khiến hàng ngàn người phải đi di tản khỏi nơi ở vì lũ lụt.[15] Tổng cộng có 14 trường hợp thiệt mạng và 67 người khác bị thương,[32] tổn thất ước tính là 335,5 triệu USD (USD 1996).[47]

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Bão_Zeb_(1998) http://www.emdat.be/ http://australiasevereweather.com/cyclones/1999/su... http://baseportal.com/cgi-bin/baseportal.pl?htx=/m... http://articles.chicagotribune.com/1998-10-18/news... http://www.gmanetwork.com/news/story/173677/news/n... http://www.highbeam.com/doc/1G1-60695218.html http://www.mapfre.com/ccm/content/documentos/mapfr... http://www.hko.gov.hk/publica/tc/tc1998.pdf http://unfccc.int/resource/docs/natc/phlnc2.pdf http://rwes.dpri.kyoto-u.ac.jp/~tanaka/APHW/APHW20...